Van 30 maart t/m 1 juli 2018 is de tentoonstelling Fixed Flow van kunstenaar Sjoerd Knibbeler te zien in Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. In opdracht van Het Scheepvaartmuseum realiseert Knibbeler Fixed Flow, een artistiek experiment geïnspireerd op in de scheepsbouw toegepaste wetenschappelijke methodes om de zeewaardigheid van nieuwe schepen te testen: sleepproeven met scheepsmodellen.
Knibbeler reflecteert met dit project op de tijdelijke tentoonstelling Gamechangers | Maritieme innovaties. Fixed Flow is een installatie met fotogrammen, een waterbassin, scheepsmodellen en een documentairefilm.
In het kielzog van een pionier
Fixed Flow treedt in dialoog met het in Gamechangers getoonde onderwerp rondom de sleepproeven van scheepsbouwkundig ingenieur Bruno Johannes Tideman (1834-1883). Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de moderne scheepsbouw in Nederland. Tideman was in de jaren 1870 de eerste die wetenschappelijke experimenten met schaalmodellen uitvoerde om het benodigde machinevermogen voor stoomschepen bij verschillende snelheden te bepalen. Dat de resultaten van wetenschappelijk onderzoek in de scheepsbouw werden toegepast, was toen nieuw in Nederland. Tegenwoordig worden deze tests op grote schaal uitgevoerd bij kennisinstituut MARIN.
Test-fotogram 1 detail van een drijvend papieren scheepje in een waterbassin, Sjoerd Knibbeler, 2018.
Pionierstechniek: het fotogram
Knibbeler maakt gebruik van een techniek uit de pionierstijd van de fotografie: het fotogram. Dit is een directe afdruk op lichtgevoelig papier, zonder tussenkomst van een camera. De fotogrammen in de tentoonstelling van 300x127 cm zijn het resultaat van de sleepbeweging van scheepsmodellen in een waterbassin in een donkere ruimte. De ruimte is tijdens het proces kortstondig verlicht, waardoor er op het papier onder het glazen waterbassin, een silhouetafdruk van het scheepsmodel en de scheepsgolf verschijnt. Het is een momentopname van de stroming van het scheepsmodel in het water; een fixed flow.
Kruisbestuiving
De scheepsmodellen waarmee Knibbeler zijn artistieke experiment vormgeeft, zijn niet zomaar scheepsmodellen, maar digitale ontwerpen van studenten Maritieme Techniek aan de Technische Universiteit Delft. De modellen zijn van uiteenlopende scheepstypen – van containerschip tot trimaran – ieder met hun eigen Fixed Flow. Om de bezoeker mee te nemen in de wereld van het ontwerpen en testen van scheepsmodellen, is in de tentoonstelling een korte documentairefilm te zien. Fixed Flow is een kruisbestuiving tussen kunst en wetenschap. Fixed Flow is een kruisbestuiving tussen kunst en wetenschap: in het meest recente werk van Sjoerd Knibbeler leiden experiment en dialoog opnieuw tot een verbluffend resultaat.
Sjoerd Knibbeler
Sjoerd Knibbeler (1981) woont en werkt in Amsterdam. Zijn werk richt zich op het visualiseren van onzichtbare natuurverschijnselen zoals wind, de beweging van lucht en water en klimatologische omstandigheden. Knibbeler creëert een wereld die zijn eigen logica volgt, waarin associatieve relaties en verbeeldingskracht een sleutelrol spelen. Knibbeler laat zich inspireren door onderwerpen als vliegen, vliegtuigen, aerodynamica, varen, schepen en klimatologische omstandigheden. Hij won de Grand Prix du Jury op het 30e Hyères International mode- en fotografiefestival, exposeerde zijn werk onder andere in Foam Amsterdam, Unseen Photo Fair en Espace Images, Vevey, Zwitserland.
