Vernieuwing presentatie replica VOC-schip 'Amsterdam'

Het Scheepvaartmuseum werkt aan een nieuwe presentatie van het VOC-schip Amsterdam. Deze zomer is een eerste nieuwe verhaallijn toegevoegd omdat het museum vond dat bezoekers te weinig meekregen over de handelsgeschiedenis van de VOC en het geweld dat daarmee gepaard ging. Met inbreng van experts en publiek werkt het museum toe naar een nieuw meerstemmig verhaal op het schip.

De eerste fase van de herinrichting is nu afgerond: sinds deze zomer zijn er nieuwe tekstborden en illustraties van Anna June aan boord te zien. Deze borden - ontworpen door Dana Dijkgraaf - vertellen over het leven aan boord, de bouw van de replica en over de geschiedenis van de VOC en koloniale geschiedenis. Deze breedte aan onderwerpen wordt tijdens begeleide bezoeken (publieksrondleidingen en educatiebezoeken) vaak besproken. Nu komt publiek dat zelfstandig het schip bezoekt, deze verhalen óók op het schip tegen. 

Input van buitenaf

Bij de gefaseerde herinrichting betrekt Het Scheepvaartmuseum ook externe experts met kennis over koloniale maritieme geschiedenis. Ook wordt publiek tijdens een museumbezoek uitgenodigd hun gedachtes over het schip achter te laten: Wat betekent het schip voor hen en waar zouden ze meer over willen weten? De opbrengst van deze oproep vormt de basis voor gesprekken over verdere vernieuwingen. Ook online kan input worden gegeven.  

Nieuwe inzichten

Het museum vindt het belangrijk verschillende perspectieven te horen en nieuwe inzichten op te doen. Zo droeg Reggie Baay, historicus met expertise ‘slavernij in Azië’ en auteur van Daar werd wat gruwelijks verricht (2015), bij aan de nieuwe teksten over koloniaal maritiem verleden. In 2022 verving het kunstenaarscollectief van Sites of Memory de vlaggen op het VOC-schip als onderdeel van de kunstinterventie Decoding the Atlantic World. Na deze interventie en gesprekken met de kunstenaars over de symboolwaarde van de replica, heeft het museum besloten de vlaggen met het VOC-logo niet meer terug te plaatsen op het schip. 

Een volgende fase

De komende jaren zullen bezoekers steeds meer nieuwe verhalen op het schip gaan vinden, waaronder een nieuwe audiotour, een update van de VR-experience Dare to Discover en verschillende nieuwe interactieve elementen aan boord. Ook zal het museum vaker hedendaagse makers uitnodigen voor interventies die tot meer reflectie uitnodigen, zoals de presentatie Decoding the Atlantic World, waarvan de seinvlaggen nog steeds op het schip te zien zijn.   

Dit najaar organiseert Het Scheepvaartmuseum een meet-up voor de museumsector, over het proces van de herinrichting van de Amsterdam, met ruimte voor het sectorbreed uitwisselen van ervaringen en inzichten bij het ontwikkelen van presentaties rondom koloniaal verleden.

Over de replica van het VOC-schip 'Amsterdam'

De replica van het VOC-schip Amsterdam ligt sinds 1991 aan de steiger van Het Scheepvaartmuseum. De bouw van de replica was een werkgelegenheidsproject voor jongeren in een tijd met veel werkloosheid. Vandaag de dag bezoeken circa 30.000 leerlingen per jaar het schip om meer te leren over de geschiedenis van de VOC. Het schip heeft centraal gestaan in (onderzoeks)projecten en interventies met verscheidene partners, zoals masterstudenten Publieksgeschiedenis en kunstcollectieven Beyond Walls en Sites of Memory.

Over Het Scheepvaartmuseum

In Het Scheepvaartmuseum beleven bezoekers 500 jaar Nederlandse maritieme geschiedenis en de impact daarvan op de samenleving van nu en de toekomst. Het museum kent één van de grootste en meest vooraanstaande maritieme collecties ter wereld. In tijdelijke en vaste tentoonstellingen en in publieksprogramma's vertelt het museum een meerstemmige maritieme geschiedenis.