Op regelmatige basis publiceert Het Scheepvaartmuseum inhoudelijke artikelen die tentoonstellingen, collectiestukken of andersoortige kennis voor het voetlicht brengt. Zo manifesteert de instelling zich als museum met een toonaangevende maritieme collectie en bibliotheek.
Henri Ekama en de Nederlandse Noordpoolexpeditie
Tijdens de Nederlandse poolexpeditie met het schip de Varna in 1882 was het de taak van de jonge wis- en natuurkundige Henri Ekama om optische verschijnselen te onderzoeken én om de reis te fotograferen. Dit bleek nog geen gemakkelijke opgave …
Wie is Kadir van Lohuizen?
Kadir van Lohuizen (1963) is fotojournalist en meervoudig winnaar van World Press Photo-prijzen en van de Zilveren Camera. Samen met zijn Russische collega Yuri Kozyrev, met wie hij ook het fotoagentschap NOOR oprichtte, werkt Van Lohuizen aan de foto- en filmreportage Arctic: New Frontier. Daarnaast gaat zijn werk Where Will We Go in op de effecten van klimaatverandering en de stijgende zeespiegel op de bewoonbare wereld.
het Nova Zembla Effect
Nova Zembla, het eiland waar de leden van de eerste expedities naar de Noordpool strandden, zou het toneel worden van ontbering, leed en zelfs de dood. En: een mysterieus verschijnsel, waarvan men eeuwen niet wist wat ze ervan moesten denken. Was het echt, of waren het hersenspinsels van fantasierijke zeevaarders?
Jacob van Heemskerck
De naam van Jacob van Heemskerck lijkt minder snel in één adem te worden genoemd met het Noordpoolgebied dan de naam van Barentsz. Waarom eigenlijk? We zullen in de ijskoude wateren van de expedities naar Nova Zembla moeten duiken om dit te doorgronden.
het portret van luitenant-admiraal Cornelis Tromp
De verwerving van het portret van Cornelis Tromp, één van de meest vooraanstaande admiraals uit de zeventiende eeuw, is een waardevolle en belangrijke toevoeging aan zowel de collectie van Het Scheepvaartmuseum als aan de Collectie Nederland. Conservator Cécile Bosman neemt je mee in het verhaal achter dit doek.
de betekenis van manilla’s: een harde valuta
Het lijken prachtige exotische armbanden uit een ver en vergeten verleden. Schijn bedriegt: achter de zogenoemde manilla’s schuilt een aangrijpend verhaal. Lange tijd waren de ringen namelijk een harde valuta. Met behulp van deze voorwerpen - die voor ons een geringe waarde lijken te hebben - werden mensen verhandeld. Het is voor ons misschien moeilijk voor te stellen, maar in de vroegmoderne tijd was deze ruilhandel schering en inslag.
Een enkeltje onbewoond eiland
Homoseksualiteit is zo oud als de weg naar Rome. In de achttiende eeuw waren er wellicht geen bushokjes om te vernielen, maar het was zeker geen nieuw of onbesproken onderwerp. Het was het jaar 1725 toen de Heeren Zeventien, belangrijke gezaghebbers van de VOC, een 'verontrustend bericht' kregen. Twee crewleden van een Oost-Indiëvaarder hadden zich schuldig gemaakt aan de zonden van Sodom en Gomorrah. Een ongebruikelijke straf was het gevolg.
ms Oranje na WOII terug in Amsterdam
Toen ms Oranje op 18 juli 1946 door de net gerepareerde sluizen van IJmuiden voer, kon het schip rekenen op veel bekijks: het schip werd door enorme menigten onthaald. Mede omdat ms Oranje het eerste grote zeeschip was dat Amsterdam na de oorlog weer kon bereiken. Het zal een gevoel van euforie hebben gegeven, waarbij het einde van de oorlog een jaar na de bevrijding weer extra voelbaar was.
Een cartografisch kunstwerk
Een kaart vandaag de dag is een gebruiksvoorwerp. Vroeger waren kaarten minder praktisch en veel sierlijker. Voor 1800 waren de randen vaak een kunstwerk op zich. Bijbelse vertoningen op kaarten zijn echter uitzonderlijk aangezien wetenschap en religie niet altijd hand in hand gingen. In 1770 verscheen een kaart waarop dat duidelijk wel gebeurde. Een zeer zeldzaam exemplaar.
